پوستری درباره ی زکات فطر یا فطریه

توضیح امام البانی بر کلمات پایانی آیه ی روزه (لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ)

بسم الله الرحمن الرحیم

همه ی ما این کلام الهی را می دانیم که می فرماید: (كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ).
روزه بر شما مقرر شده است همان گونه كه بر كسانى كه پيش از شما [بودند] مقرر شده بود باشد كه باشد كه تقوا پيشه كنيد {بقره:183}.
شما در مورد این آیه توضیحات بسیاری شنیده اید و سخن های مفیدی که مرتبط با آن بوده به گوش تان رسیده است، اما من معتقدم که شما در مورد انتهای این آیه توضیحات خاص معدودی شنیده اید: (لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ  = باشد كه تقوا پيشه كنيد).
برای شما روزه نوشته شده، چرا؟ (لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ = باشد كه تقوا پيشه كنيد).
این آیه جزو آیات و نصوص شرعی معدودی است که در آن حکم شرعی به همراه بیان هدف و علت آن آمده است.
در اینجا تصریح بر فرض بودن روزه ی ماه رمضان آمده است، و بر مسلمین لازم است که بی درنگ بر انجام آن اقدام کنند بدون آن که بپرسند: چرا؟، چگونه؟، و سوالاتی از این قبیل که امروزه در مورد حکمت های شرع - یعنی حکمت های قوانین الهی - پرسیده می شود.
بسیار اتفاق می افتد که از بعضی از مردم بشنوید که می گویند: چرا اینگونه است؟ ،چرا اینگونه است؟ ، چرا اینگونه است؟.
به همین دلیل ما تحقیق زیاد برای یافتن حکمت های شرع را نیک نمی پنداریم مگر آنچه که - حکمت آن - در شرع آمده باشد، مانند همین مسئله ای که اکنون در مورد آن سخن می گوئیم.
(روزه بر شما مقرر شده است همان گونه كه بر كسانى كه پيش از شما [بودند] مقرر شده بود)، چرا؟، الله تعالی می فرماید: (باشد كه تقوا پيشه كنيد).
یعنی هدف از روزه آن است که این روزه وسیله ای برای افزایش تقوای روزه دار و نزدیکی وی به الله عز و جل باشد، پس اگر روزه دار روزه گرفت و وضعیتش با آنچه که قبل از رمضان بود تغییر نکرد بدین معناست که این روزه دار به هدف مورد نظر که روزه به خاطر آن فرض شده است نرسیده است.
و احادیث صحیحی از پیامبر صلی الله علیه و سلم آمده است که هدف مورد نظر که در آیه آمده است را آشکار کرده و بر آن تاکید می کند، مثلا حدیث قدسی که پیامبر صلی الله علیه و سلم آن را از پروردگارش نقل می کند که می گوید:
مَنْ لَمْ يَدَعْ قَوْلَ اَلزُّورِ وَالْعَمَلَ بِهِ, فَلَيْسَ لِلَّهِ حَاجَةٌ فِي أَنْ يَدَعَ طَعَامَهُ وَشَرَابَهُ
هر کس سخن باطل و عمل به آن را رها نکند الله تعالی نیازی به آن ندارد که وی غذا و نوشیدنی اش را رها کند {صحیح بخارى  كتاب: الصوم باب: مَنْ لَمْ يَدَعْ قَوْلَ الزُّورِ وَالْعَمَلَ بِهِ فِي الصَّوْمِ} .
این حدیث بسیار بزرگی است و با انتهای آیه کاملا مطابقت دارد: (لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ).
هدف از جمع میان آیه و حدیث این نیست که همه ی آنچه که از روزه دار انتظار می رود این باشد که از غذا و نوشیدنی و نزدیکی با زن و دیگر مواردی که باعث شکستن روزه می شود و در قرآن و سنت ذکر شده است خودداری کند ، هدف فقط دست کشیدن از این موارد نیست، بلکه واجبات دیگری وجود دارند که بر مسلمان لازم است که از آنها نیز مانند موارد ذکر شده دست بکشد .
بر اساس آیه مذکور و حدیثی که ذکر شد، می توانم به شما مسئله ای بگویم که از لحاظ تعبیر جدید است، اما در مسئله ی احکام چیز جدیدی نیست، چون در قرآن و سنت بر آن اشاره شده است.
تعبیر جدید این است که همه ی کتب فقه بر موارد شکننده ی روزه اشاره کرده اند - و این مسئله ای لازمی می باشد - اما من برای بیان و توضیح آنچه که از آیه و حدیث گذشت می گویم:
موارد شکننده ی روزه بر دو گروه هستند -لازم است که این تقسیم بندی حقیقی به دلیل اهمیت آن در ذهن همگان جای بگیرد-:
گروه اول: شکننده های مادی ، که در کتب فقه به آن اشاره شده است.
گروه دوم: که آن را شکننده های معنوی می نامیم.
این شکننده های معنوی، همان مواردی است که آیه به آن اشاره می کند: (لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ)، و این موارد را کلام آن حضرت صلی الله علیه و سلم که آن را از پروردگارش نقل میکند واضح می سازد: هر کس سخن باطل و عمل به آن را رها نکند الله تعالی نیازی به آن ندارد که وی غذا و نوشیدنی اش را رها کند.
پس لازم است که همراه با ترک غذا خوردن و نوشیدن و شهوت جنسی ، نسبت به پایان دادن به مواردی که الله تعالی حرام قرار داده و بر مسلمان لازم است از آنها خودداری کند اقدام نماید.
از پیامبر صلی الله علیه و سلم روایت است که فرمودند: روزه با ترک غذا و نوشیدن نیست، بلکه روزه عبارت است از پایان دادن به آنچه که الله تعالی از آن نهی نموده است. { اشاره به روایتی با همین مضمون دارد که ابن خزیمه و این حبان آورده اند و البانی آن را در صحیح الترغیب و الترهیب شماره 1082 صحیح دانسته است} .
و هر کس که می خواهد بر احادیثی از این قبیل آگاهی یابد - که در آن پیامبر صلی الله علیه و سلم از انجام گناه توسط روزه دار نهی می کند و این نهی شامل عموم کلام الهی می باشد : ( لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ ) - به کتاب " الترغیب و الترهیب " حافظ منذری مراجعه کند .
منبع: سلسلة الهدى والنَّور
نوار شماره ی : 692، دقيقة: 12 و 20 ثانیه.
فایل صوتی
منبع متن عربی و توضیحات : شبکة الإمام الآجری